Ο Ανδρέας Κόμης, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, μας εξηγεί, τι συμβαίνει στη γυναίκα κατά την διάρκεια μιας εγκυμοσύνης, από τη στιγμή της σύλληψης, έως το τελικό στάδιο ανάπτυξης του εμβρύου.

Ο Ανδρέας Κόμης, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Επιστημονικός υπεύθυνος τμήματος Προγεννητικού Ελέγχου του Μαιευτηρίου "Μητέρα" , μα εξηγεί, τι συμβαίνει στη γυναίκα κατά την διάρκεια μιας εγκυμοσύνης, από τη στιγμή της σύλληψης, έως το τελικό στάδιο ανάπτυξης του εμβρύου. 


Κατά τη διάρκεια της συνουσίας 300 εκατομμύρια σπερματοζωάρια περίπου εισέρχονται στο κόλπο. Όμως ένα μόνο διαπερνά την προστατευτική μεμβράνη του ωαρίου και το γονιμοποιεί. Από την ένωση των δύο αυτών κυττάρων γεννιέται ένα νέο, ο ζυγωτής, το πρώτο κύτταρο της νέας ζωής που θα δημιουργηθεί. Τη στιγμή ακριβώς της γονιμοποίησης, τα χρωμοσώματα του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου συνδυάζονται, καθορίζοντας αυτόματα τα χαρακτηριστικά που θα κληρονομήσει το έμβρυο από τους γονείς του.

Κουβαλώντας το γενετικό υλικό 46 χρωμοσωμάτων (23 από κάθε γονέα), ο ζυγωτής υποδιαιρείται σε νέα κύτταρα. Στην αρχή σε δύο, έπειτα σε τέσσερα, στην συνέχεια σε οχτώ κ.λπ. Την τέταρτη ημέρα από τη σύλληψη, έχουν δημιουργηθεί 32 κύτταρα, το μορίδιο, που σχηματίζουν δύο ξεχωριστές στοιβάδες γύρω από έναν πυρήνα γεμάτο υγρό. Την έβδομη ημέρα περίπου, έχει σχηματιστεί πια μια μπάλα κυττάρων, η βλαστοκύστη, η οποία φτάνει στο φιλόξενο περιβάλλον της μήτρας, όπου και "φωλιάζει".  

Δίδυμη κύηση: Υπάρχει περίπτωση ένα ωάριο, όταν γονιμοποιηθεί από το σπερματοζωάριο, να διαιρεθεί σε δύο όμοια μέρη. Τότε γίνεται σύλληψη όμοιων διδύμων, δηλαδή εμβρύων του ίδιου φύλου, που μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα. Όταν δύο ωάρια γονιμοποιηθούν συγχρόνως από δύο διαφορετικά σπερματοζωάρια, τότε προκύπτουν δύο ανόμοια δίδυμα, που θα είναι ανεξάρτητα μέσα στη μήτρα, καθένα με τον δικό του πλακούντα.

Το φύλο του εμβρύου: Κάθε ωάριο περιέχει ένα μόνο χρωμόσωμα Χ, ενώ το σπερματοζωάριο μπορεί να περιέχει είτε ένα χρωμόσωμα Χ είτε ένα Υ. Από το συνδυασμό των χρωμοσωμάτων θα καθοριστεί το φύλο του παιδιού. Με το συνδυασμό ΧΧ το φύλο είναι κορίτσι, ενώ με το συνδυασμό ΧΥ αγόρι. Τα σπερματοζωάρια Υ κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα από τα Χ, αλλά έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής. 

Η ανάπτυξη του εμβρύου: Κατά μέσο όρο, μια εγκυμοσύνη διαρκεί 40 εβδομάδες (ή 10 σεληνιακούς μήνες ή 280 ημέρες). Η αρχή της υπολογίζεται από την πρώτη ημέρα της τελευταία εμμηνορρυσίας. Επομένως, αν είστε έγκυος 4 εβδομάδων, το έμβρυο είναι δύο εβδομάδων. Για να υπολογίσετε κατά προσέγγιση την ημερομηνία που θα γεννήσετε, προσθέστε 40 εβδομάδες από την πρώτη ημέρα της τελευταίας σας εμμηνορρυσίας.

Η διάρκεια της εγκυμοσύνης διαιρείται σε τρία τρίμηνα άνισης διάρκειας. 

•    Το πρώτο διαρκεί ως τη 12η εβδομάδα το έμβρυο αναπτύσσει τότε ραγδαία όλα τα όργανα και τους ιστούς του και διαμορφώνεται σε υποτυπώδες ανθρώπινο πλάσμα.
•    Το δεύτερο διαρκεί από τη 13η ως την 25η εβδομάδα τότε οι βασικότερες λειτουργίες του ωριμάζουν και τελειοποιούνται. 

Στο τρίτο τρίμηνο, από την 26η ως την 40η εβδομάδα, αυξάνει σημαντικά το βάρος του και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να επιβιώσει όταν γεννηθεί.

Ως την 6η εβδομάδα - Οι πρώτοι χτύποι της καρδιάς 

Με την εμφύτευση της βλαστοκύστης στη μήτρα, ακολουθεί μια σειρά από εντυπωσιακές μεταβολές. Τα κύτταρα της εξωτερικής της στοιβάδας θα σχηματίσουν το σύστημα που θα θρέψει και θα συντηρήσει το έμβρυο, δηλαδή τον πλακούντα και τον αμνιακό σάκο, ενώ τα κύτταρα της εσωτερικής στοιβάδας θα διαπλάσουν το έμβρυο. 

Στο τέλος της πρώτης εβδομάδας, η εσωτερική στοιβάδα διογκώνεται και δημιουργεί άλλες δύο στοιβάδες. Από την πρώτη, το ενδόδερμα, θα δημιουργηθεί το γαστρεντερικό σύστημα. Από τη δεύτερη, το εξώδερμα, θα προέλθουν οι νευρώνες, που θα διαμορφώσουν τον εγκέφαλο, τη σπονδυλική στήλη και τα επιθηλιακά κύτταρα, που θα σχηματίσουν το δέρμα. 

Στο τέλος της δεύτερης εβδομάδας, το εξώδερμα θα σχηματίσει άλλη μία στοιβάδα, το μεσόδερμα από την οποία θα προέλθουν τα κύτταρα που θα σχηματίσουν την καρδιά, τους πνεύμονες και όλα τα εσωτερικά όργανα του εμβρύου. Στο τέλος της έκτης εβδομάδας, το έμβρυο, μικροσκοπικό όσο ένας κόκκος ρυζιού, έχει διαμορφώσει ήδη έναν κεντρικό άξονα από το κεφάλι ως την ουρά, κατά μήκος του οποίου θα αναπτυχθούν όλα του τα όργανα. Το κεφάλι του, σαν σταγόνα με ακανόνιστο σχήμα, έχει πτυχές που θα εξελιχθούν στα χαρακτηριστικά του προσώπου του. 

Το έμβρυο έχει ουρά, η οποία θα εξαφανιστεί την 8η εβδομάδα, και μικροσκοπικές εκβλαστήσεις που θα εξελιχθούν σε χέρια και πόδια. Κατά μήκος της ράχης του διαγράφεται ένας σχηματισμός σαν αυλάκι. Είναι ο πρώιμος νευρικός σωλήνας, από τον οποίο θα προέλθουν η σπονδυλική στήλη και ο εγκέφαλος. Δύο συσσωματώματα κυττάρων σε κάθε του άκρο θα διαπλάσουν το στόμα και πρωκτό. Ένας σωλήνας, που ξεκινάει από το στόμα και καταλήγει στην ουρά, είναι ο πρόδρομος του πεπτικού συστήματος. Η καρδιά του, μια διόγκωση κάτω από το κεφάλι, αρχίζει να πάλλεται ήδη από την πέμπτη εβδομάδα. Στο πλάι του κεφαλιού, δύο οπτικά κυστίδια και δύο εσοχές θα εξελιχθούν αντίστοιχα σε μάτια και αφτιά. Το δέρμα του είναι ακόμα διαφανές και διαπερνάται από υγρά.

Ως την 9η εβδομάδα - Ανάπτυξη με γοργούς ρυθμούς

Η ανάπτυξη του εμβρύου τώρα είναι πράγματι θεαματική. Στο πρόσωπό του προβάλλουν τα οστά που θα διαμορφώσουν τα χαρακτηριστικά του.  Διακρίνονται τα μικροσκοπικά ρουθούνια, η μύτη, που είναι ακόμα πλακουτσωτή και σχηματίζονται η άνω και η κάτω γνάθος. Υπάρχουν ακόμα και οι καταβολές των δοντιών και οι γευστικοί κάλυκες. Τα μάτια μετατοπίζονται από τα πλάγια του κεφαλιού προς τα εμπρός και είναι καλυμμένα από βλέφαρα. Οι διογκώσεις των αφτιών χωρίζονται σε εσωτερικά και εξωτερικά τμήματα. 

Τα άνω και τα κάτω άκρα του αποκτούν αρθρώσεις. Έχουν ξεχωρίσει οι αγκώνες, οι καρποί και τα δάχτυλα των χεριών, οι άκρες των οποίων έχουν μικροσκοπικά μαξιλαράκια. Στα κάτω άκρα διαμορφώνονται τρία ξεχωριστά τμήματα: ο μηρός, η κνήμη και το άκρο πόδι και διακρίνονται τα δάχτυλα. Στο λεπτό και διαφανές δέρμα του έχει αρχίσει ο σχηματισμός των ιδρωτοποιών αδένων και φυτρώνει το πρώτο χνούδι. Όλα τα κύρια όργανα του εμβρύου έχουν σχηματιστεί και είναι στη θέση τους έτοιμα να εξελιχθούν. Η καρδιά έχει βαλβίδες, τέσσερις θαλάμους και χτυπάει με 180 παλμούς το λεπτό. Το πεπτικό σύστημα αναπτύσσεται ραγδαία, αλλά δεν λειτουργεί ακόμα. Τα νεφρά λειτουργούν με το ένα τρίτο της τελικής τους απόδοσης και αποβάλλουν ήδη άχρηστες ουσίες από το αίμα. Οι πνεύμονες διακλαδίζονται συνεχώς σε μικροσκοπικούς σωλήνες. Ο εγκέφαλος έχει τετραπλασιαστεί και περιβάλλεται από το ήδη σχηματισμένο κρανίο.

Στο μεταξύ, ο ομφάλιος λώρος, που αρχικά ήταν λεπτός σαν τρίχα, αναπτύσσεται για να συνδέσει το έμβρυο με τον πλακούντα ο οποίος συνεχίζει να ωριμάζει, αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμος να επιτελέσει τις βασικές λειτουργίες του.

Ως την 12η εβδομάδα - Μια μινιατούρα εμβρύου 

Προς το τέλος του τρίτου μήνα το έμβρυο είναι ένας σχεδόν τέλειος άνθρωπος σε μικρογραφία, αν και με δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι, το οποίο κατέχει το ένα τρίτο περίπου του συνολικού μήκους του. Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος και το κεφάλι αναπτύσσονται πολύ ταχύτερα απ’ ότι τα υπόλοιπα όργανά του. Σε αυτή τη φάση έχει έναν υποτυπώδη λαιμό για να στηρίξει το κεφάλι του και να το ανασηκώσει και σχηματισμένο πηγούνι, ενώ το σώμα του ισιώνει και μακραίνει. 

Τα μάτια του πλησιάζουν προς την οριστική τους θέση, εξακολουθούν όμως να έχουν ακόμα αρκετή απόσταση μεταξύ τους και παραμένουν καλυμμένα από τα βλέφαρα. Τα αφτιά έχουν μετακινηθεί από το λαιμό στα πλάγια του κεφαλιού. Τα χέρια και τα πόδια αρχίζουν να κινούνται ασυναίσθητα. Τα δάχτυλα είναι ευδιάκριτα και αρχίζουν να φυτρώνουν νύχια. Το δέρμα είναι κόκκινο και διάφανο και διαπερνάται από το αμνιακό υγρό. Η καρδιά του εμβρύου χτυπάει τώρα περίπου με 160 παλμούς το λεπτό στέλνοντας αίμα σε όλα του τα όργανα. Το στομάχι του συνδέεται με το στόμα και τα έντερα. Σχηματίζονται τα εξωτερικά γεννητικά του όργανα, ακόμα όμως δεν ξεχωρίζει το φύλο του εμβρύου στο υπερηχογράφημα. 

Τα κόκαλα και οι χόνδροι αναπτύσσονται γοργά. Αν και τα οστά αρχίζουν να σκληραίνουν στη διάρκεια της ενδομήτριας ανάπτυξής του, η διαδικασία αυτή θα συνεχιστεί και μετά τη γέννηση του εμβρύου και θα ολοκληρωθεί πολύ αργότερα, κατά την εφηβεία. Σε αυτή τη φάση, ο πλακούντας έχει πια ωριμάσει και αναλαμβάνει από τον λεκιθικό ασκό τη συντήρηση του εμβρύου. Από τώρα και μέχρι την 20η εβδομάδα το έμβρυο θα αναπτύσσεται ραγδαία και θα τελειοποιεί τις λειτουργίες του. 

Τι είναι ο πλακούντας; 

Ο πλακούντας είναι ένας εκπληκτικός μηχανισμός, προσκολλημένος στη μήτρα, που λειτουργεί συγχρόνως σαν πνεύμονας, στομάχι, έντερο και νεφρό του εμβρύου! Ο ρόλος του είναι να παρέχει στο έμβρυο το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες, που αντλεί από το αίμα της μητέρας και να απομακρύνει από το έμβρυο τα απόβλητά του, δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα και άλλες άχρηστες ουσίες. Η ανταλλαγή αυτή συντελείται με άψογο τρόπο μέσω του ομφάλιου λώρου και μάλιστα χωρίς να αναμειγνύεται ποτέ το αίμα της μητέρας με το αίμα του εμβρύου! Ο πλακούντας λειτουργεί επίσης σαν φίλτρο, γιατί εμποδίζει τα μικρόβια και τα βακτηρίδια να τον διαπεράσουν και να μολύνουν το έμβρυο, όχι όμως τα φάρμακα, το αλκοόλ, το τσιγάρο και άλλες επιβλαβείς ουσίες.

Ως την 16η εβδομάδα - Οι πρώτες κινήσεις 

Αν και μικροσκοπικό, μόλις 12 εκατοστά το έμβρυο είναι πια τέλεια σχηματισμένο.  Στο υπερηχογράφημα ξεχωρίζουν κάποια χαρακτηριστικά του προσώπου του, όπως η μύτη και το στόμα. Οι μύες στο πρόσωπο έχουν αναπτυχθεί και εκτελεί ασυναίσθητες συσπάσεις. Τα μάτια παραμένουν ερμητικά κλειστά, αλλά ο αμφιβληστροειδής χιτώνας αντιδρά στο φως που διαπερνά το τοίχωμα της κοιλιάς σας. Τα ακουστικά οστάρια σκληραίνουν και στα αφτιά του εμβρύου σας φτάνουν αμυδρά κάποιοι ήχοι. Αρχίζουν να φυτρώνουν τα φρύδια και οι βλεφαρίδες και να προβάλλουν τα νύχια στα δάχτυλα των χεριών του, τα οποία έχουν χωρίσει το ένα από το άλλο. Τα δάχτυλα των ποδιών έχουν επίσης ξεχωρίσει, αλλά τα νύχια στα πόδια θα αρχίσουν να φυτρώνουν αργότερα. 

Το έμβρυο σε αυτή τη φάση δεν έχει καθόλου υποδόριο λίπος. Είναι τόσο αδύνατο, που πάνω στο λεπτό και διαφανές δέρμα του διακρίνονται οι διακλαδώσεις των αιμοφόρων αγγείων. Οι πνεύμονές του αναπτύσσονται, αλλά ακόμα είναι ανώριμοι και όλο το απαραίτητο οξυγόνο το προμηθεύεται από το αίμα του πλακούντα, που περνάει απευθείας στο κυκλοφορικό του σύστημα. Μια πολύ σημαντική εξέλιξη είναι ότι ο εγκέφαλος συνδέεται με το νευρικό και μυϊκό σύστημα επιτρέποντας τις πρώτες συντονισμένες κινήσεις. Αυτό σημαίνει ότι το έμβρυο αρχίζει να γίνεται δραστήριο. Λυγίζει και τεντώνει τα δάχτυλα, τα χέρια και τα πόδια του και πιπιλίζει τον αντίχειρά του. 

Τι είναι αμνιακό υγρό;

Ο αμνιακός σάκος είναι ένας διαφανής ανθεκτικός υμένας γεμάτος διαυγές υγρό, μέσα στο οποίο πλέει και αναπτύσσεται ανεμπόδιστα το έμβρυο. Το υγρό αυτό, που είναι καθαρό γιατί ανακυκλώνεται διαρκώς, του παρέχει ζεστασιά και προστασία από τους κραδασμούς. Ως τη δέκατη τέταρτη εβδομάδα, διαπερνάει το δέρμα του εμβρύου. Μετά από αυτό το διάστημα, οπότε αρχίζει η αποδοτική λειτουργία των νεφρών, το έμβρυο καταπίνει το αμνιακό υγρό και το αποβάλλει με τη μορφή ούρων. Αυτό το κάνει για να “προπονήσει” τα νεφρά του. Μέχρι την τριακοστή τέταρτη εβδομάδα, το έμβρυο θα έχει άφθονο χώρο μέσα στο υδάτινο περιβάλλον του για να αλλάζει διαρκώς θέσεις και να “γυμνάζει” τους μυς του, σαν μικρός κολυμβητής σε πισίνα. 

Εσείς αρχικά δεν θα νιώθετε τις κινήσεις του γιατί είναι ανεπαίσθητες και “πνίγονται” μέσα στο άφθονο υγρό που το περιβάλλει.

Ως την 20η εβδομάδα - Τα πρώτα φτερουγίσματα

Τα πρώτα “φτερουγίσματα” στην κοιλιά σας. Μπορεί όμως η πρωτοτόκος γυναίκα, αυτά τα ¨φτερουγίσματα¨ να τα αισθανθεί αργότερα. Ιδιαίτερα αν έχει λίγα παραπάνω κιλά. Τώρα που το έμβρυό σας είναι στο μέσο περίπου της εξέλιξής του, ο ρυθμός ανάπτυξής του επιβραδύνεται για να ωριμάσει με διαφορετικό τρόπο. Το βάρος πέφτει πια στην ανάπτυξη των πνευμόνων, του πεπτικού και του ανοσοποιητικού του συστήματος.

Τα μάτια του, κλειστά ακόμα, κινούνται τώρα αργά από τη μία πλευρά στην άλλη. Οι γευστικοί κάλυκες είναι ώριμοι και μέσα στα ούλα έχουν σχηματιστεί τα πρώτα του δόντια. Ανοιγοκλείνει το στόμα και βγάζει ελαφρώς τη γλώσσα. Ακούει επίσης τους οξείς και δυνατούς ήχους, που το κάνουν να αναπηδάει. Καθώς το μυϊκό και το νευρικό του σύστημα είναι πιο αναπτυγμένα, οι κινήσεις του είναι πιο ζωηρές και πιο συντονισμένες. Εσείς θα τις αισθάνεστε σαν απαλά “φτερουγίσματα” στην κοιλιά σας.

Στο δέρμα του εμφανίζεται ένα λεπτό άχρωμο χνούδι, πάνω στο οποίο αγκιστρώνεται το εμβρυϊκό σμήγμα, μια κολλώδης ουσία που εκκρίνουν οι σμηγματογόνοι αδένες. Η ουσία αυτή λειτουργεί σαν προστατευτικό κάλυμμα, ώστε να μη “μουλιάσει” το υπερευαίσθητο δέρμα του εμβρύου στο αμνιακό υγρό. Επίσης, κάτω από το δέρμα αρχίζει να παράγεται το λίπος. Στρώσεις καστανού λίπους, το φαιό λίπος, εμφανίζονται στο λαιμό, στο στήθος και στα νεφρά, ενώ σε όλο το υπόλοιπο σώμα του αναπτύσσεται λευκό λίπος, με αποτέλεσμα να δείχνει λίγο πιο παχύ.

Τα εξωτερικά γεννητικά του όργανα έχουν διαφοροποιηθεί και το φύλο του εμβρύου φαίνεται συνήθως καθαρά πια στο υπερηχογράφημα. Σε αυτή τη φάση, οι ωοθήκες του κοριτσιού περιέχουν περίπου επτά εκατομμύρια ωάρια, που θα ελαττωθούν στα δύο εκατομμύρια περίπου, όταν γεννηθεί. Επίσης, αναπτύσσονται οι θηλές και αδένες των μαστών και στα δύο φύλα.¨

Ως την 24η εβδομάδα - Οι πρώτες εικόνες 

Τον 6ο μήνα το έμβρυο έχει αποκτήσει πιο αρμονικές αναλογίες, ίδιες περίπου με του νεογέννητου. Το δέρμα του είναι κοκκινωπό και ρυτιδωμένο, επειδή δεν έχει αρκετό λίπος. Το επιπλέον βάρος του, αναλογεί στην αύξηση του φαιού λίπους, που θα το διατηρήσει ζεστό τις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννησή του. 

Την 22η με 24η εβδομάδα τα βλέφαρα χωρίζουν και τα μάτια ανοίγουν και το έμβρυο στυλώνει το βλέμμα. Τα φρύδια και οι βλεφαρίδες του έχουν σχηματιστεί. Οι κινήσεις του ζωηρεύουν, κλωτσάει, κάνει το χέρι του γροθιά και δίνει την εντύπωση ότι κρατιέται από τον ομφάλιο λώρο. Τα εγκεφαλικά κύτταρα που ελέγχουν τη συνειδητή σκέψη ωριμάζουν και οι αισθήσεις του οξύνονται. Επιπλέον, έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα δραστηριότητας, στο οποίο παρεμβάλλονται μεγάλα διαλείμματα ύπνου 16-20 ωρών!

Τώρα  το έμβρυο ανταποκρίνεται στα χάδια σας και στους εξωτερικούς ήχους. Αναγνωρίζει, έστω και αν φτάνει απόμακρη στα αφτιά του, τη φωνή του πατέρα του και μπορεί να δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στη μουσική και στις μελωδίες. Η φωνή σας του είναι πολύ οικεία, όπως και οι ήχοι στο σώμα σας, δηλαδή τα γουργουρητά της κοιλιάς σας, ο ήχος της ανάσας σας, η ροή του αίματος και ο ρυθμικός χτύπος της καρδιάς σας. 
Όλα του τα όργανα έχουν αναπτυχθεί και λειτουργούν πλέον κανονικά, με εξαίρεση τους πνεύμονες, που είναι ακόμα γεμάτοι με αμνιακό υγρό και θα χρειαστούν κάποιες εβδομάδες ακόμα για να ωριμάσουν. Αυτός είναι ο λόγος που, αν το μωρό γεννηθεί πρόωρα, θα επιβιώσει με δυσκολία και μόνο μας τεχνική υποστήριξη.

Ως την 29η εβδομάδα - Ασκήσεις για την πρώτη ανάσα

Αν το έμβρυο γεννηθεί αυτόν το μήνα, θεωρείται πρόωρο. Έχει όμως πολλές πιθανότητες να επιζήσει, πάντα όμως  με μηχανική υποστήριξη, γιατί τα πνευμόνια του είναι ακόμα ανώριμα. Οι περισσότεροι αεροθύλακες έχουν μεν αναπτυχθεί, αλλά δεν έχει αρχίσει ακόμα να παράγεται από τα κύτταρα των πνευμόνων ο επιφανειοδραστικός παράγοντας, μια ουσία που είναι ζωτική για την αναπνοή του. Ο εγκέφαλος έχει μεγαλώσει σημαντικά και οι νευρικές ίνες καλύπτονται με μια προστατευτική θήκη από λίπος. Με αυτή την εξέλιξη τα νευρικά μηνύματα μεταδίδονται γρηγορότερα αυξάνοντας την ικανότητα του εμβρύου να μαθαίνει και να κάνει πιο πολύπλοκες κινήσεις.

Καθώς το έμβρυο μεγαλώνει, ο διαθέσιμος χώρος του στον αμνιακό σάκο προοδευτικά μικραίνει. Αυτό δεν το εμποδίζει ακόμα να είναι ακίνητο και θα παραμείνει έτσι έως την 36η εβδομάδα περίπου. Επειδή όμως, ο όγκος του αμνιακού υγρού έχει μειωθεί περίπου στο μισό, οι ζωηρές κινήσεις του μπορεί να σας προκαλούν ακόμα και πόνο. Εσείς μπορείτε πια να αισθάνεστε το μωρό που κινείται μέσα σας, ακουμπώντας το χέρι στην κοιλιά σας.

Αν αισθάνεστε ότι το έμβρυό σας έχει λόξυγγα, πιθανόν να ανεβοκατεβάζει το θώρακά του, καθώς προετοιμάζει τα πνευμόνια του για την αναπνοή. Σε αυτή τη φάση όμως δεν χρειάζεται ακόμα να αναπνέει κανονικά, καθώς προμηθεύεται όλο το απαραίτητο οξυγόνο από τον πλακούντα, ο οποίος δουλεύει πυρετωδώς για να τροφοδοτεί το έμβρυο με οξυγόνο, θρεπτικά συστατικά και αντισώματα πολύτιμα για την ανάπτυξή του.

Ως την 35η εβδομάδα - Ένα ώριμο έμβρυο

Το έμβρυο είναι πια τέλεια σχηματισμένο και τα όργανά του έχουν ωριμάσει, εκτός από τους πνεύμονές που αναπτύσσονται ακόμα. Χάρη στο λίπος που σχηματίζεται κάτω από το δέρμα, οι πτυχές στο σώμα του λειαίνουν και έχει αποκτήσει ροδαλό χρώμα. Χρειάζεται όμως επιπλέον λίπος για να μπορεί να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματός του όταν γεννηθεί. Τώρα, πιθανόν να έχουν σχηματιστεί και μαλλιά στο κεφάλι του. 

Σε αυτό το στάδιο, η αντίδρασή του σε διάφορα ερεθίσματα είναι αυξημένη. Ανοιγοκλείνει συχνά τα βλέφαρα και αντιλαμβάνεται τις εναλλαγές του φωτός. Ακούει επίσης πιο “χρωματιστές” τις γυναικείες φωνές. Το ανοσοποιητικό του σύστημα είναι ακόμα ανώριμο και παίρνει αντισώματα από τη μητέρα μέσω του πλακούντα. Μετά τη γέννα, θα προσλαμβάνει τα αντισώματα από το γάλα της. Αν γεννηθεί τώρα, λέγεται νεογνό και έχει μεγάλες πιθανότητες να επιζήσει.
Οι όρχεις του αγοριού αρχίζουν να μπαίνουν στο όσχεο, ενώ οι ωοθήκες του κοριτσιού θα πάρουν την τελική τους θέση μετά τη γέννησή του. Σε αυτή τη φάση το έντερο του εμβρύου είναι γεμάτο από μια καστανό-πρασινωπή ύλη, το μηκώνιο, που αποτελείται από χολή και εντερικά κύτταρα. Το μηκώνιο θα είναι η πρώτη αφόδευση του εμβρύου όταν γεννηθεί. Αν, ωστόσο, το αποβάλλει μέσα στο αμνιακό υγρό, αυτό είναι μια ένδειξη ότι το έμβρυο υποφέρει ή "δυσφορεί", σημάδι δηλαδή ότι δεν οξυγονώνεται σωστά.

Το έμβρυο εξακολουθεί να καταπίνει και να ουρεί αμνιακό υγρό σε μεγάλες ποσότητες, οι οποίες λίγο πριν από τον τοκετό μπορεί να φτάνουν και τα 500 χιλιοστόλιτρα ημερησίως. Έτσι, προσλαμβάνει θρεπτικές ουσίες απαραίτητες για την ωρίμανση των πνευμόνων του και συγχρόνως προετοιμάζει το πεπτικό του σύστημα για να λειτουργήσει μετά τον τοκετό.

Τώρα, που ο χώρος στον αμνιακό σάκο έχει περιοριστεί σημαντικά, κουλουριάζεται σφιχτά και η δραστηριότητά του είναι περιορισμένη. Ενδέχεται, μάλιστα,  να γυρίσει με το κεφάλι προς τα κάτω και να πάρει θέση για τον τοκετό.

Ως την 40η εβδομάδα - Έτοιμο να ανακαλύψει τον κόσμο! 

Από την 36η εβδομάδα και μετά, το έμβρυο θεωρείται ώριμο για να γεννηθεί. Οι τελευταίες αυτές εβδομάδες της ενδομήτριας ζωής του είναι αφιερωμένες στην εναπόθεση υποδόριου λίπους. Έτσι, “αφρατεύει” και το δέρμα του γίνεται λείο και απαλό. Το χνούδι του πέφτει, αλλά το δέρμα του εξακολουθεί να είναι καλυμμένο με εμβρυικό σμήγμα.

Τα νύχια στα χέρια και τα πόδια του έχουν φτάσει στις κορυφές των δαχτύλων και μπορεί να προεξέχουν. Αυτός είναι ο λόγος που κάποια νεογνά γεννιούνται με γρατσουνιές στο πρόσωπο. 

Οι όρχεις του αγοριού είναι μέσα στο όσχεο και τα χείλη του αιδοίου έχουν πλησιάσει μεταξύ τους. Τα πνευμόνια έχουν ολοκληρώσει την εμβρυϊκή ανάπτυξή τους. Το έμβρυο παράγει τώρα μια ορμόνη, την κορτιζόλη που θα προετοιμάσει τους πνεύμονές του να πάρουν την πρώτη ανάσα της ζωής του. Η καρδιά του χτυπάει με 110-150 παλμούς το λεπτό.

Τα οστά της κρανιακής κοιλότητας έχουν συνδεθεί, αλλά δεν έχουν “κολλήσει” σφιχτά, προκειμένου το κρανίο να διατηρηθεί ελαστικό και να πιεστεί ελαφρώς κατά την έξοδό του από τον γεννητικό σωλήνα. Κάποιες περιοχές στην κορυφή του κεφαλιού, οι λεγόμενες πηγές, θα παραμείνουν μαλακές αρκετούς μήνες μετά τη γέννησή του.

Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει. Μέρα με τη μέρα, το έμβρυο, με μια ακροβατική κίνηση, θα γυρίσει ανάποδα με το κεφάλι πάνω από στον τράχηλο της μήτρας, πανέτοιμο για την έξοδό του. Εσείς θα πρέπει να είστε ανά πάσα στιγμή έτοιμη για να το υποδεχτείτε!

Ανδρέας Λ. ΚόμηςΜαιευτήρας - ΓυναικολόγοςΕπιστημονικός υπεύθυνος τμήματος Προγεννητικού ΕλέγχουΜαιευτηρίου "Μητέρα"Μαιευτική - Υπερηχογραφία - Γυναικολογία - Προγεννητικός Έλεγχος - Ιατρική Εμβρύου
www.obgyncare.gr


Πηγή: ygeiaonline.gr